Het Rijksmuseum: wereldwijd misschien wel de beroemdste not-for-profit van het toch al roemruchte Koninkrijk der Nederlanden. Want: welke Nederlanders zijn wereldwijd zowat net zo beroemd als Johan Cruijff? Precies: Rembrandt van Rijn, Vincent van Gogh, Johannes Vermeer...

En dit zijn nou juist vaste bewoners van dit zo indrukwekkende pand, samen met nog vele, vele andere Echte Hollandsche Toppers! :-)

Maar... achter de schermen speelt nog veel meer. En dan wordt het pas echt interessant voor vakgenoten: er ligt een ongekende schat aan informatie over de kunst en kunstenaars.

Van inventarissen en foto’s tot restauratiedocumentatie en onderzoeksdata. Dit beheren, classificeren, verrijken, ontsluiten en (her)gebruiken is een fantastische klus. Niet in het minst omdat terminologie veranderlijk is. (En omdat de hele wereld meekijkt... :-)

Dit is het domein van een groep uiterst gecommitteerde en enthousiaste professionals met een zeer breed werkterrein: Research Services, de afdeling verantwoordelijk voor alle data en informatie over de collectie.

Van RDM en Linked Data tot Informatie Architectuur

Ga maar na: meesterwerk De Nachtwacht wordt onderzocht met hypermoderne technieken en levert zeeën van te beheren research-informatie op. Daarentegen... de handmatige inventarisboeken gaan terug tot het begin van de 19e eeuw. Hoe groot wil je het contrast hebben?

Van eeuwenoude handschriften tot heftige hoeveelheden data beheren met Research Data Management. Van externe informatieverzoeken beantwoorden tot Linked Data onderzoeken. En wat dacht je van die waanzinnig fascinerende bibliotheek met leeszaal: een van de belangrijkste kunstbibliotheken in de wereld? Wat een uitdagingen... Ja, ga er maar aanstaan.

En nog zoiets: ontwikkel hiervoor maar eens een organisatie-brede informatiearchitectuur, waarin documentatie, collectiedata, beeld, onderzoekdata en de bibliotheekcatalogus worden samengebracht. Kortom: Research Services heeft te maken met stevige uitdagingen en dus ook leerervaringen.

Super boeiend, maar ja, daar stap je niet zomaar binnen. Toch? Uh... Papieren Tijgers wel!

Sterker nog: we krijgen zelfs een buitengewoon kijkje achter de schermen ter plekke bij de Nachtwacht (op het onderzoek dat daar plaatsvindt en de datagolf die dat oplevert) en lopen door de spectaculaire Bibliotheek, met zicht van bovenaf!

Is dit uniek of niet? De contacten lopen al vele jaren, met name met Bas Nederveen, maar nu is de tijd rijp:

Dinsdagmiddag 10 september 2019:

Op Heterdaad... Rijksmuseum: Erfgoed en Informatiedienstverlening!

Ja ja, exclusief voor het Papieren Tijger Netwerk. Deze keer met keuze uit 5 parallelsessies. Omdat er na de plenaire sessies maar liefst 3 rondes parallelsessies zijn, kun je 3 van die 5 sessies volgen!

Nadere info staat hieronder:

Digitaal erfgoed in het Rijksmuseum

We starten plenair. Maarten Heerlien, Hoofd Collectie Informatie

Het Rijksmuseum beheert een collectie van ruim 1 miljoen zeer uiteenlopende (kunst)historische objecten, van zwaarden tot schilderijen en van spotprenten tot scheepsmodellen. Samen vertellen deze objecten het verhaal van de Nederlandse identiteit, geschiedenis en plaats op het wereldtoneel. Het is belangrijk dat iedereen toegang heeft tot de collectie en er zijn of haar eigen verhaal mee kan reconstrueren.

Het Rijksmuseum heeft zich daarom als doel gesteld om de hele collectie vrij en in hoge kwaliteit digitaal beschikbaar te maken. En daarin zijn ze aardig op weg. Maar digitalisering is één ding, echt interessant wordt het pas als zo’n object in zijn rijke context kan worden bestudeerd.

Het faciliteren daarvan is het domein van Research Services, waar alle processen voor beheer en ontsluiting van collectie data en informatie bij elkaar komen. In zijn introductie gaat Maarten in op de achtergrond, de werkzaamheden en uitdagingen voor deze betrekkelijk jonge afdeling binnen het Rijksmuseum en plaats hij dat in een breder nationaal én internationaal kader.

Bezoek aan de Nachtwacht: RDM in actie

Sinds juli 2019 vindt het grootste onderzoek ooit plaats naar De Nachtwacht. Voor het oog van het publiek nog wel, waarbij gebruik wordt gemaakt van de nieuwste en meest geavanceerde technologie. Op basis van het onderzoek zal worden bepaald hoe Rembrandts meesterwerk zo goed mogelijk kan worden behouden voor toekomstige generaties.

Het onderzoeksteam bestaat uit onderzoekers, conservatoren en restauratoren van het Rijksmuseum. Tevens werkt het museum nauw samen met musea en universiteiten in binnen- en buitenland.

Naar verwachting levert dit onderzoek zo’n 100 TB aan gegevens op. Spectaculair onderzoek met een spectaculaire hoeveelheid data. RDM in actie. Niet alleen gaan we ter plekke bij dit wereldberoemde schilderij kijken naar het onderzoek dat daar plaats vindt, maar ook krijgen we deskundige toelichting van onze gidsen van de afdeling Research Services.

En dan die fascinerende bibliotheek - Rijksmuseum Research Library - waar we doorheen komen: sinds 1885 worden onafgebroken boeken, tijdschriften, jaarverslagen, veiling-, tentoonstellings-, handels- en collectiecatalogi verzameld die te maken hebben met de collecties van het museum. De publicaties zijn ontsloten en opvraagbaar in de bibliotheekcatalogus en worden in de Research Library ter inzage gegeven. Interessant, zou je zeggen, maar sterker nog... dit is absoluut een ruimte die je moet ervaren.

On-Nederlands indrukwekkend.

En dan is het tijd voor de parallelsessies. Hieruit kun je er drie kiezen, door je voorkeuren door te geven:

Rembrandt's Monsters (parallelsessie A)

Maarten Heerlien – Hoofd Subafdeling Collectie Informatie

In het Ateliergebouw van het Rijksmuseum wordt op allerlei manieren onderzoek gedaan naar collectieobjecten. Daarbij wordt meer en meer gebruik gemaakt van methoden en technieken uit de natuurwetenschappen. CT-scanning en elektronenmicroscopie bijvoorbeeld.

Dat levert spectaculaire nieuwe inzichten op in de oorsprong en staat van het object, maar ook een heleboel data die niet zomaar in de reguliere informatiesystemen van het Rijksmuseum is onder te brengen. Daarom werkt Research Services aan de implementatie van nieuwe processen, standaarden en systemen om het beheer van onderzoeksdata te verduurzamen. En dat is hard nodig met de vele terabytes die uit het Nachtwachtonderzoek voortkomen.

The Art Of Information (B)

Lotte Jaeger – Informatiespecialist, Subafdeling Collectie Informatie

Anne Oechtering – Hoofd Subafdeling Studie- en Leeszaal

Het Rijksmuseum krijgt jaarlijks een grote hoeveelheid vragen binnen, gesteld door bezoekers, geïnteresseerden, maar ook onderzoekers. Met name het aantal Rembrandtgerelateerde vragen bereikt dit Rembrandtjaar weer een piek. ‘Hebben jullie ook romans over Rembrandt?’, ‘Kan ik voor mijn onderzoek Rembrandts Rattenvanger in de studiezaal komen bekijken?, ‘Wanneer is de Nachtwacht voor het laatst gerestaureerd en kan ik inzage krijgen in de restauratiedocumentatie?‘.

Binnen Research Services, waaronder alle data en informatie over de collectie vallen, zijn de subafdelingen Studie- & Leeszaal en Collectie Informatie verantwoordelijk voor de afhandeling van deze en andere collectie gerelateerde informatieverzoeken. Hoe stroomlijnen zij deze groep vragen, die dankzij de toegenomen digitalisering alleen maar groter wordt? En waar lopen zij in de afhandeling tegenaan?

Dit is een brainbox-sessie. Daarbij is extra veel ruimte voor interactie.

Verleden, Heden en Toekomst van Collectiedocumentatie (C)

Fricke Oosten – Informatiespecialist, Subafdeling Collectie Informatie

Caroline Wittop Koning – Informatiespecialist, Subafdeling Collectie Informatie

Handgeschreven inventarisboeken, foto’s en restauratieverslagen. Vanaf het begin van de 19e eeuw zijn honderden meters object-, thema- en persoonsgebonden documentatie verzameld door de conservatoren, restauratoren en andere medewerkers van het Rijksmuseum. Sinds 2011 wordt deze documentatie centraal beheerd door de afdeling Collectie Informatie. 

Een waardevolle bron voor onderzoekers, maar hoe zorg je dat je de maximale waarde eruit haalt? In 2018 is een aantal projecten gestart om de collectiedocumentatie duurzaam te beheren, classificeren, verrijken, ontsluiten en (her)gebruiken. Met als stip op de horizon: een organisatie-brede informatiearchitectuur, waarin documentatie, collectiedata, beeld, onderzoekdata en de bibliotheekcatalogus worden samengebracht.

Frisse blik op verouderde Terminologie (D)

Bas Nederveen – Informatiespecialist, Subafdeling Collectie Informatie

In het Rijksmuseum krijgen kunst en geschiedenis betekenis voor een breed samengesteld, (inter)nationaal publiek. In publieksuitingen zoals tentoonstellingen, publicaties, de website en audiotours, wil het museum daarom de taal van deze tijd gebruiken zonder de geschiedenis te kort te doen. Taal leeft, woorden die decennia geleden gangbaar en acceptabel waren, zijn dat nu niet meer.

Dit heeft onder andere zijn weerslag op de beschrijving van de Rijkscollectie in het Collectie Management Systeem. Soms is er sprake van verouderd taalgebruik dat in een aantal gevallen ook als kwetsend wordt ervaren. En in sommige beschrijvingen klinkt een Eurocentrisch perspectief door, die de geschiedenis beschrijft vanuit een puur Westers standpunt. Hoe bereik je je publiek, bezoekers of klanten met de taal van vandaag?

Linked Data combineert informatie over de Nachtwacht (E)

Chris Dijkshoorn – Hoofd Subafdeling Collectie Automatisering

Ralph Kits – Applicatiebeheerder, Subafdeling onderzoeksdata Collectie Automatisering

Tijdens het Nachtwachtproject worden er vele duizenden foto’s van de Nachtwacht gemaakt. De informatie die het Rijksmuseum beheert over de Nachtwacht gaat echter veel verder dan uitsluitend afbeeldingen. Er is metadata over het object, documentatie, bibliografische informatie en onderzoeksdata.

Hoe combineer je al deze verschillende data en kom je tot één coherent geheel? Linked Data biedt een technologische oplossing, al blijft dit toch veelal een theoretische oplossing. Tijdens deze presentatie vertellen beide sprekers welke stappen ze ondernemen om Linked Data een wezenlijk onderdeel uit te laten maken van de informatiearchitectuur en wat daar de voordelen van zijn.

Super of niet? Tot 10 september!

Met Tijgergroet,

Simon

Titel: Heterdaadsessie Rijksmuseum: Erfgoed en Informatie-dienstverlening!

Datum: Dinsdag 10 september 2019.

Plaats: Ateliergebouw Rijksmuseum, Hobbemastraat 22, 1071 ZC Amsterdam.

Tijd: ongeveer van 13.00 tot 17.00, borrel tot 18.00 uur.

Gastheer: Maarten Heerlien – Hoofd Collectie Informatie.

Dagvoorzitter: Simon Been, Papieren Tijger Netwerk. 

Route advies:

OV: Vanaf Amsterdam Centraal: tram 2 en 12 (halte Rijksmuseum) of metro 52 (halte Vijzelgracht)

Auto: parkeren onder het Museumplein (Q-park, Van Baerlestraat 33b, ingang bij het Concertgebouw) (betaald).

Programma volgt bij de bevestiging.

Kosten: € 159,- per lid. Exclusief voor leden (dat geldt ook voor meekomende collega's).*

Geen lid? € 209,- (deelname, incl. contributie 2019) en je bent lid. Zie voor details hier.*

Geen werk? Voor jou hebben we andere tarieven. We helpen je graag up-to-date blijven!

Aanmelding kan gewoon via een mailtje. Vermeld wel graag jouw Functie en Kostenplaats of Ordernummer als je organisatie daarmee werkt! Uiteraard krijg je een bevestiging en factuur.

Alle bedragen zijn exclusief BTW.

1. *Meekomende collega(s)? Zijn ze al lid of is de organisatie bedrijfslid, dan betalen ze de ledenprijs, anders de Geen lid-prijs met daarin de contributie voor het hele jaar.
   

Mocht je na aanmelding onverhoopt niet aanwezig kunnen zijn dan kun je een collega in jouw plaats laten gaan, mits 2 dagen tevoren diens gegevens zijn doorgegeven. Afmelden kan kosteloos tot 10 werkdagen voor de sessie, anders worden je de deelnamekosten in rekening gebracht.

De teksten op deze site zijn met grote zorg opgesteld en gebaseerd op door de gastorganisatie goedgekeurde uitnodigingsteksten. Het Netwerk kan geen garantie geven dat de sessie voldoet aan door teksten opgeroepen verwachtingen, maar doet daar uiteraard wel zijn uiterste best voor!

De kosten die in rekening worden gebracht, vloeien uitsluitend voort uit de organisatorische en publicitaire activiteiten van het Papieren Tijger Netwerk.

Exclusiviteit

Het Papieren Tijger Netwerk is een echt Netwerk, geen ‘organisator van bijeenkomsten’. De activiteiten zijn daarom exclusief voor leden. We verwelkomen je graag als nieuw lid, maar weet dat je bij aanmelding voor een sessie lid wordt. :-)